Babalık Davası

Photo credit: Pinterest

1. Giriş

Babalık davası, evlilik dışı doğan bir çocuğun soybağının babaya bağlanabilmesi amacıyla açılan özel nitelikli aile hukuk davasıdır. Soybağı ilişkisi yalnızca çocuğun hukuki statüsünü değil, aynı zamanda onun kişisel ve mali haklarını da doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle, babalık davaları hem Türk Medeni Kanunu (TMK) kapsamında düzenlenmiş hem de Anayasa’da güvence altına alınan aile hayatı ve çocuk haklarıyla doğrudan bağlantılıdır.

2. Hukuki Dayanak

Babalık davası esas olarak Türk Medeni Kanunu’nun 282–304. maddeleri arasında düzenlenmiştir.

• TMK m. 282/2: Çocuk ile baba arasındaki soybağı, tanıma veya babalık davası ile kurulur.
• TMK m. 284: Babalık davasını açma hakkı çocuğa, anneye ve bazı hallerde Cumhuriyet savcısına tanınmıştır.
• Anayasa m. 41: Devlet, ailenin korunması ve çocuk haklarının güvence altına alınması için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.

3. Davanın Tarafları ve Ehliyet

• Davacı: Çocuk, anne veya Cumhuriyet savcısı. Çocuğun küçük olması halinde dava velayeten anne tarafından açılabilir.
• Davalı: Babalıkla itham edilen erkek.
• Cumhuriyet Savcısı: Kamu düzenine ilişkin bir dava olması sebebiyle re’sen taraf olabilir.

4. Görevli ve Yetkili Mahkeme

• Görevli Mahkeme: Aile Mahkemeleri.
• Yetkili Mahkeme: Davacının yerleşim yeri mahkemesi.

5. İspat ve Deliller

Babalık davalarında ispat unsurları çok önemlidir.

• DNA Testi: En güçlü ve belirleyici delildir. Yargıtay kararlarında, DNA testinin %99,9 oranında uyum göstermesi babalık için yeterli kabul edilmektedir.
• Tanık Beyanları: Anne ile baba arasında cinsel ilişkinin varlığını ortaya koyan tanıklık.
• Yazılı Deliller: Mektuplar, mesajlar, fotoğraflar vb.
• Bilirkişi Raporları: Tıbbi ve biyolojik incelemeler.

6. Babalık Karinesinin Önemi

Evlilik birliği içinde doğan çocuk için “babalık karinesi” geçerli olup, koca baba olarak kabul edilir. Ancak evlilik dışı doğan çocukta böyle bir karine bulunmadığından soybağının kurulması için ya tanıma ya da babalık davası gerekir.

7. Davanın Sonuçları

Babalık davasının kabul edilmesi halinde:

• Soybağı kurulmuş olur. Çocuk babanın nüfusuna tescil edilir.
• Nafaka yükümlülüğü doğar. Baba, iştirak nafakası ödemek zorundadır.
• Miras hakkı doğar. Çocuk, babanın mirasçısı olur.
• Kişisel ilişki kurulabilir. Baba ile çocuk arasında kişisel ilişki tesis edilebilir.
• Vesayet ve velayet konuları gündeme gelebilir.

8. Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süreler

• Anne ve çocuk tarafından açılacak babalık davası, çocuğun doğumundan itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır (TMK m. 289). Ancak bu süre çocuğun menfaatlerini zedeleyecek şekilde dar yorumlanmamaktadır.
• Cumhuriyet savcısı bakımından süre sınırlaması daha esnektir.

9. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

• Babanın DNA testine girmemesi: Mahkeme, kaçınmayı aleyhe yorumlayabilir.
• Toplumsal baskı: Evlilik dışı doğan çocukların damgalanması, davanın açılmasını geciktirebilmektedir.
• Uluslararası boyut: Taraflardan birinin yabancı uyruklu olması halinde Milletlerarası Özel Hukuk kuralları devreye girer.

10. Çocuğun Yüksek Yararı İlkesi

Türk ve uluslararası hukukta (BM Çocuk Hakları Sözleşmesi, m. 3) temel ilke, her durumda çocuğun üstün yararının gözetilmesidir. Mahkemeler babalık davalarında yalnızca biyolojik gerçekliği değil, aynı zamanda çocuğun psikolojik ve sosyal yararını da dikkate almak zorundadır.

11. Sonuç

Babalık davası, bireysel bir hak arama yolunun ötesinde, çocuğun kimlik hakkının, aile bütünlüğünün ve toplumsal düzenin korunması açısından büyük önem taşımaktadır. DNA teknolojilerinin gelişmesi, bu davalarda ispat kolaylığı sağlarken; toplumsal ön yargılar ve hukuki bilgi eksikliği hala önemli sorun alanlarıdır.