Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Photo credit: Unsplash

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı kısaca “HAGB” kararı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. Maddesinin 5. Fıkrasında düzenlenmiştir:

“Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Uzlaşmaya ilişkin hükümler saklıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder.”

Kanun metninde de açıkça belirtildiği üzere HAGB kararı hükmün sanık hakkında hukuki bir sonuç doğurmaması demektir.

HAGB kararı ile Beraat kararı aynı şeyler değildir. HAGB kararı verilmesi için yargılama sonucunda mahkumiyet kararı verilmiş olması gerekmektedir. Diğer bir ifade ile şayet mahkeme, suç işlendiği kanaatine varmış ise bu kararı verecektir.

Burada önemle belirtmek gerekir ki, tüm suçlar hakkında HAGB kararı verilemez. Kanun metninde açıkça belirtildiği üzere verilen cezanın, 2 yıl veya daha az süreli bir hapis cezası olması veyahut adli para cezası olması gerekir. Ancak bu durumda HAGB kararı verilmesi mümkündür.

HAGB kararı verilebilmesi için gerekli olan diğer şartlar aynı maddenin 6. Fıkrasında düzenlenmiştir:

• Sanığın öncelikle hakkında HAGB kararı verilmesi kabul etmesi gerekir. Aksi halde HAGB kararı verilmesi mümkün değildir.
• Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmaması gerekir.
• Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması gerekir.
• Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekir.

HAGB kararı verilmesi sanık, beş yıl süreyle denetime tabi tutulur. Bu süre içerisinde sanığın tekrar kasten suç işlememesi büyük önem taşımaktadır. Zira şayet sanık, bu süre zarfında kasten suç işler veya mahkeme tarafından belirlenen denetim şartlarına uymaz ise bu halde artık hüküm açıklanacaktır. Kasten suç işleme sebebiyle hüküm açıklanmış ise bu halde sanık, iki suçtan ayrı ayrı ceza alacaktır. Bu sebeple hakkında HAGB kararı verilen kişinin denetim şartlarına uyması ve suç işlemekten imtina etmesi büyük önem arz etmektedir.

Bu 5 yıllık süre boyunca denetim şartlarına harfiyen uyan ve kasten suç işlenmemesi halinde, bu 5 yıllık süre sonunda açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılır ve davanın düşmesine karar verilir.

Yukarıda belirtildiği üzere 2 yıl üstü süreli hapis veya adli para cezası gerektiren suçlardan ceza alınması halinde HAGB kararı verilmesi mümkün değildir. Buna ek olarak aynı maddenin 14. Fıkrasında belirtildiği üzere Anayasa’nın 174. maddesinde koruma altına alınan inkılap kanunlarında yer alan suçlarla ilgili olarak da HAGB hükümleri uygulanmaz.

Bunların yanında HAGB kararı verilemeyen diğer haller şunlardır:

• Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak suçları,
• 6222 sayılı Kanun kapsamındaki suçlar ile şike ve teşvik suçları,
• 477 sayılı Kanun kapsamında disiplin suç ve cezaları ile disiplin hapsi ve tazyik hapsi gerektiren fiiller,
• İcra ve İflas Kanunu kapsamındaki suçlar,
• İmar kirliliğine neden olma suçu